หนุ่มจีนวัย 25 ไตวายเฉียบพลันหลังทานบวบ 2 ชิ้น แพทย์เตือน “2 ผักรสขมต้องเลี่ยงเด็ดขาด” พร้อมแนะล้างเขียง-มีดให้สะอาด
สื่อจีนรายงานเหตุการณ์เตือนภัยสุขภาพ หลังชายหนุ่มวัย 25 ปีจากมณฑลฝูเจี้ยน ประเทศจีน เกิดภาวะไตวายเฉียบพลันและอาการช็อก หลังทานผักซึ่งมีรสขมผิดปกติ เพียง 2 ชิ้นเท่านั้น แพทย์ชี้เป็นพิษจากสารธรรมชาติในพืชตระกูลบวบ เตือนประชาชนให้ระวังและหลีกเลี่ยงผักผลไม้รสขม โดยเฉพาะในกลุ่มพืชตระกูลบวบ
ชายหนุ่มรายนี้ นามสมมุติว่า “เสี่ยวหวี่” ซื้อฟักน้ำเต้ามาทั้งหมด 3 ลูก และได้ปรุง 2 ลูกแรกกินไปโดยไม่พบความผิดปกติ แต่ในช่วงเที่ยงของวันที่ 30 พฤษภาคม ที่ผ่านมา เขาได้นำลูกสุดท้ายมาปรุงอาหาร และพบว่าชิ้นแรกมีรสชาติ “ขมผิดปกติ” จากนั้นไม่นานก็เริ่มมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน แน่นหน้าอก เวียนศีรษะ ปวดท้อง และท้องเสีย จึงรีบขับรถไปโรงพยาบาล
แม้จะได้รับการรักษาเบื้องต้นและได้รับอนุญาตให้กลับบ้าน แต่ระหว่างทางกลับเขาหมดสติถึง 2 ครั้ง ทำให้รถเสียหลักชนกับราวเหล็กกั้นถนน หลังกลับถึงบ้านก็หมดสติอีกครั้งในเวลากลางคืน ครอบครัวต้องนำส่งโรงพยาบาลโดยด่วน ผลตรวจทางการแพทย์พบว่า เสี่ยวหวี่มีอาการช็อก ระดับกรดแลคเตตในเลือดพุ่งสูง เกลือแร่ในร่างกายเสียสมดุล และภาวะไตวายเฉียบพลัน
สารพิษจาก “บวบขม” ภัยร้ายที่หลายคนมองข้าม
ดร.ซู หลง (Dr. Xu Long) รองหัวหน้าแผนกโภชนาการ โรงพยาบาลเจ้อเจียง ระบุว่า ต้นเหตุของอาการทั้งหมดคือ “บวบขม” ซึ่งมีสารชื่อคูคูร์บิตาซิน (Cucurbitacin) เป็นสารขมธรรมชาติในพืชตระกูลบวบ เช่น บวบ มะระ น้ำเต้า เป็นต้น
แม้ว่าบวบทั่วไปจะปลอดภัยและนิยมรับประทานกันมากในฤดูร้อน แต่มีประมาณ 8% ที่อาจสะสมสารขมนี้ในระดับสูง อันเนื่องมาจากพันธุกรรม สภาพอากาศ แสงแดด หรือความเครียดจากสภาพแวดล้อมการปลูก
สารคูคูร์บิตาซิน สามารถก่อให้เกิดพิษต่อระบบทางเดินอาหารและระบบประสาท อาการเบื้องต้นอาจรวมถึง ปากแห้ง เวียนหัว คลื่นไส้ อ่อนเพลีย และง่วงนอน ในกรณีรุนแรงอาจเกิดอาเจียนรุนแรง ปวดท้อง ท้องเสีย มีเลือดปน และเสี่ยงต่อภาวะขาดน้ำและไตวาย
แพทย์แนะนำว่า ก่อนปรุงอาหารด้วยบวบ ให้ลองชิมรสที่ปลายลิ้น หากพบว่ามีรสขมแม้เพียงเล็กน้อย ให้ทิ้งทันที ห้ามรับประทานแม้แต่คำเดียว และควรล้างมีด เขียง และภาชนะที่สัมผัสกับบวบขมนั้นให้สะอาดอย่างละเอียด เพื่อลดความเสี่ยงการปนเปื้อน
ผักสองชนิดที่มีการเตือนว่า ห้ามกินหากมีรสขม
- ฟักน้ำเต้าขม
- พืชตระกูลฟักบวบอื่นๆ ที่ไม่ควรขม แต่เกิดขมผิดปกติ (เช่น ฟักทอง, บวบ, แตงกวา, แตงร้าน, สควอซบางชนิด)
บวบขมไม่ใช่มะระ! อย่าสับสน ผู้คนจำนวนมากอาจสับสนระหว่าง “บวบขม” กับ “มะระ” ซึ่งมะระมีรสขมตามธรรมชาติและปลอดภัยหากปรุงสุก ในขณะที่บวบและผลไม้ตระกูลบวบอื่นๆ เช่น น้ำเต้า หรือฟัก ถ้ามีรสขม แสดงว่ามีสารพิษสะสม และควรหลีกเลี่ยงโดยเด็ดขาด
แม้ผักทั้งสองชนิดข้างต้นจะเป็นพืชตระกูลบวบและโดยทั่วไปไม่มีอันตรายเมื่อรับประทาน แต่หากมีรสขมผิดปกติ แสดงว่าอาจมีสารพิษที่ชื่อว่าคูคูร์บิตาซิน (Cucurbitacin) ซึ่งสามารถก่อให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ช็อก และถึงขั้นไตวายเฉียบพลันได้
ทั้งนี้ หากรับประทานเข้าไปโดยไม่ตั้งใจ และเริ่มมีอาการเวียนศีรษะ คลื่นไส้ หรืออาเจียน ควรรีบไปพบแพทย์ทันที เพราะอาจเป็นสัญญาณของพิษจากสารคูคูร์บิตาซิน ซึ่งอาจลุกลามรุนแรงได้อย่างรวดเร็ว
ดร.ซูยังเน้นว่า ความเข้าใจผิดว่าผักขมช่วย “ถอนพิษ” หรือ “ลดความร้อนในร่างกาย” อาจทำให้เกิดอันตรายได้อย่างรุนแรง